Kronika 2019
Kronika 2019
10 września – Zamek Królewski i Stare Miasto
Również u nas w Klubie padła ostateczna decyzja na ten rok: jedziemy zwiedzać Warszawę stolicę Polski, podobnie jak w 1596 r. za króla Zygmunt III Wazy, który przeniósł się ze swoim dworem na zamek w Warszawie.
Po przyjeździe do Warszawy pierwszy obiekt zwiedzający to Zamek Królewski. Ponieważ określenie "stolica" zobowiązuje, król Zygmunt III Waza zaczął rozbudowywać zamek książąt Mazowieckich. Sprowadził najlepszych włoskich architektów, którzy wznieśli dwupiętrową budowlę, za panowania Augusta III przebudowano skrzydło od strony Wisły, nadając mu późnobarokowy kształt, a król Stanisław August Poniatowski wzniósł Bibliotekę Królewską, gdzie przechowywał swój bogaty księgozbiór. W latach 1818-1821 zbudowano klasycystyczne arkady z monumentalnymi schodami prowadzącymi z ogromnego tarasu do ogrodów nad Wisłą. Pod sklepieniem arkad była schowana uliczka łącząca Mariensztat z Nowym Miastem.Zamek był miejscem wielu ważnych wydarzeń w historii Polski. W 1641 r. hołd pruski przyjmował tu król Władysław IV. W komnatach zamku obradował słynny Sejm Czteroletni, który 3 maja 1791 r. uchwalił pierwszą w Europie, a drugą na świecie Konstytucję.Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. zamek został rezydencją prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Czas zamku zatrzymał się 17 września 1939 r. o godz. 11.15, kiedy odłamek bomby trafił w zabytkowy zegar na Wieży Zygmuntowskiej. Wskazówka zegara na wieży ruszyła ponownie dopiero 19 lipca 1974 r. - o tej samej godzinie, na której zatrzymała się przed prawie 35 laty.
My zwiedzamy odbudowany przez Polaków po wojnie gmach Zamku z uratowanymi z wojennej pożogi wieloma autentycznymi elementami i cennymi uratowanymi dziełami sztuki, np. widoki Warszawy pędzla malarza Canaletta. Odwiedzamy: Salę Rady, Salę Wielką, Salę Tronową, Pokoje Dworskie, Apartamenty Królewskie, Dawną Izbę Poselską, Sale Sejmowe, Dziedziniec Wielki oraz rysunki i obrazy Rembrandta z dwoma najcenniejszymi ekspozycjami darowanymi przez prof. Lanckorońską „Dziewczyna w ramie obrazu” i „Uczony przy pulpicie”.
Przed Zamkiem patrzymy na stojący na wysokim cokole posąg króla Zygmunta III Wazy, zwany potocznie kolumną Zygmunta, uchodzący za najstarszy pomnik świecki w Polsce.
Po zwiedzaniu Zamku Królewskiego przechodzimy na Stare Miasto – historyczne centrum Warszawy. Odwiedzamy Kanonię, gdzie znajduje się najwęższa staromiejska kamieniczka oraz dzwon z 1646 r., Rynek Starego Miasta, gdzie obecnie stoi pomnik warszawskiej Syrenki, staromiejskie kamieniczki, Barbakan i kamieniczkę Jana Kilińskiego (przy ul. Piekarskiej) - przywódcy insurekcji z 1794 r., szewca i rajcy miejskiego.
Stare Miasto zostało prawie zupełnie zniszczone podczas II wojny światowej. Po jej zakończeniu warszawscy architekci i konserwatorzy zdecydowali się na odbudowę Starówki, która była dla nich symbolem serca narodu polskiego. Decyzję tę krytykowano na forum europejskim, przywrócenie dawnego wyglądu Staremu Miastu trwało dekadę. Po latach Stare Miasto zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO, jako przykład udanej, kompleksowej odbudowy historycznej dzielnicy. Tablica informująca o tym fakcie jest wtopiona w bruk ul. Zapiecek, przy wejściu na Rynek.
Obecnie Stare Miasto jest tętniącym życiem miejscem spacerów warszawiaków i atrakcją turystów. Znajdują się tu ciekawe kawiarnie i restauracje, muzea i galerie, dom kultury oraz sklepy. Na Rynku i na placu Zamkowym obywają się imprezy plenerowe, m.in. Jazz na Starówce i Warszawskie Spotkania Muzyczne.
Wychodząc ze Starego Miasta podchodzimy do Bazyliki Archikatedralnej Ścięcia św. Jana Chrzciciela. Najstarsza świątynia Warszawy z przełomu XIII i XIV w.
W przeszłości miały w niej miejsce ważne wydarzenia historyczne. Tu w 1339 r. przed Trybunałem Papieskim odbył się zakończony pomyślnie proces z Zakonem Krzyżackim o zagarniętą przez nich Ziemię Chełmińską i Pomorze. Tutaj koronowano królów Stanisławów: Leszczyńskiego i Poniatowskiego. W katedrze również zaprzysiężona została Konstytucja 3-go Maja. Tu miały miejsce liczne królewskie uroczystości rodzinne: śluby, chrzciny i pogrzeby.W czasie Powstania Warszawskiego, na skutek ognia, bomb i pocisków burzących uległo zniszczeniu gromadzone przez kilka stuleci wyposażenie – najbogatsze i najpiękniejsze spośród wszy-stkich warszawskich kościołów. Po upadku powstania, specjalne brygady SS wysadziły w powietrze stojące jeszcze mury. Po wojnie (już w 1945 r.) podjęto prace nad odbudową katedry, ukończono je w 1956 r. Historycznymi reliktami ocalałymi z pożogi wojennej są: kaplica Pana Jezusa z XV-wiecznym krucyfiksem; renesansowy nagrobek ostatnich książąt mazowieckich; pomnik marszałka Sejmu Czteroletniego, Stanisława Małachowskiego. W kryptach podziemnych (dostępnych dla zwiedzających) zachowały się liczne grobowce i sarkofagi znanych osobistości, mężów stanu, dostojników kościelnych, zasłużonych obywateli miasta i kraju.
11września – Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Pałac Kultury i Nauki, Plac Piłsudskiego
Drugi bogaty w zwiedzanie dzień wycieczki rozpoczynamy od zwiedzania Muzeum Historii Żydów Polskich, dokumentującego życie społeczności żydowskiej na ziemiach polskich, od jej pojawienia się w XI wieku po czasy współczesne. Wystawa prezentuje Nam żydowską kulturę, wyjaśnia w jaki sposób Żydzi pojawili się w Polsce i dlaczego nasz kraj stał się przed laty centrum żydowskiej diaspory i największym skupiskiem społeczności żydowskiej na świecie.
W odróżnieniu od innych żydowskich muzeów nie koncentruje swego przekazu na II wojnie światowej i Holokauście, ale opisuje wkład Żydów w rozwój polskiej kultury, nauki i gospodarki.
Budowę muzeum rozpoczęto w 1995 r. na niezabudowanej działce przy skwerze im. Willego Brandta na Muranowie, niemal w centrum getta przed Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego. W czerwcu 2007 r. wmurowano na terenie inwestycji akt erekcyjny przyszłego muzeum. Podpisali go ówcześni Prezydenci: Polski Lech Kaczyński i Warszawy Hanna Gronkiewicz-Walz, minister kultury Kazimierz Ujazdowski i przedstawiciele środowisk żydowskich z całego świata oraz pierwsi fundatorzy. Po sześciu latach budowy muzeum otwarto w kwietniu 2013 r. We wrześniu 2014 Muzeum dodało do swojej nazwy słowo „Polin” („Polska” w języku hebrajskim), nawiązujące do legendy o pojawieniu się na ziemiach polskich pierwszych Żydów
Po zwiedzeniu Muzeum jedziemy do centrum miasta. Tam wjeżdżamy na najsłynniejszy warszawski punkt widokowy, na wysokości 114 m, na 30 piętrze Pałacu Kultury i Nauki, uznawany jako symbol stolicy. Z tarasu rozciąga się widok na całą Warszawę.
Pałac Kultury i Nauki wybudowany z inicjatywy Stalina jako "dowód wieczystej przyjaźni i dar Narodu Radzieckiego dla Narodu Polskiego" w latach 1952-1955 to symbol ówczesnej monumentalnej architektury. W Pałacu znalazły pomieszczenia m.in. Muzeum Techniki, teatry: Dramatyczny, Studio, Lalka, Sala Kongresowa.
Z dawnego Placu Defilad ulicą Chmielną i Nowym Światem, zerkając na warszawska palmę przechodzimy na Plac marszałka Józefa Piłsudskiego. W latach 1838-1842 podczas przebudowy pałacu Saskiego rozebrano jego część środkową, zastępując ją monumentalną kolumnadą wspartą na arkadach. W 1925 r. urządzono tu Grób Nieznanego Żołnierza. Drogą losowania spośród kilkunastu pól bitewnych wybrano Lwów. Szczątki żołnierza o nieustalonych personaliach poległego w czasie walk w obronie miasta ekshumowano z Cmentarza Orląt Lwowskich i pochowano pod arkadami pałacu Saskiego w Warszawie. Kiedy w grudniu 1944 r. Niemcy wysadzili budynek, Grób Nieznanego Żołnierza, choć uszkodzony, ocalał.
Ponieważ patronem placu jest Józef Piłsudski (1867–1935), działacz niepodległościowy, naczelnik państwa oraz marszałek Polski, nie zabrakło tu i jego pomnika. Umieszczony jest on po przeciwnej stronie placu i patrzy na Grób Nieznanego Żołnierza. Ponadto na Placu stoją pomniki: krzyż papieski upamiętniający ołtarz polowy z wizyty papieża Jana Pawła II w 1979 r., pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej i przed budynkiem Garnizonu Warszawskiego pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
12 września – Centrum Nauki Kopernik, Stadion Narodowy i zabawa
Dzień trzeci szkolno - zabawowy. Jedziemy się uczyć w Centrum Nauki „Kopernik”, powstałe w 2004 roku w celu popularyzowania nauki oraz zachęcania do samodzielnego zgłębiania jej tajników.
Odwiedzając placówkę poznajemy za pomocą doświadczeń, wystaw i interaktywnych pokazów prawa nauki. Ekspozycje, jakie znajdujemy w Centrum podzielono na różne bloki tematyczne, by oferować zmieniające się wystawy interaktywne i multimedialne, ale zazwyczaj stałe ekspozycje to: człowiek i środowisko, generacja, świat ruchu, elektryka i korzenie cywilizacji.
Poważną konkurencją dla Centrum jest pobliski ogród na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej UW, park o powierzchni 1 ha sam w sobie jest jedną z najciekawszych atrakcji Warszawy. BUW pokochali zarówno studenci, jak i znawcy architektury. Otaczająca Bibliotekę dzielnica Powiśle z kawiarniami takimi jak Warszawa Powiśle czy Kafka stała się centrum młodej Warszawy.
Po odpoczynku z kawką lub innym napojem jedziemy na Stadion Narodowy - PGE Narodowy, został zbudowany w 2012 roku z okazji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w Polsce. Powstał w miejscu Stadionu Dziesięciolecia, liczy około 58 tysięcy miejsc.
PGE Narodowy nie pozostawił dla Nas żadnych tajemnic – poczuliśmy się jak VIP, zajęliśmy miejsca najważniejszych ludzi w Polsce w eleganckich lożach, odwiedziliśmy szatnie i pomieszczenia regeneracji i najbardziej ekskluzywne miejsca przeznaczone dla najważniejszych gości PGE Narodowego, komentatorów, a także kibiców.
PGE Narodowy to najnowocześniejsza arena wielofunkcyjna i jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Europie. Na trybunach areny znajduje się 58 tysięcy miejsc dla kibiców, w tym 111 dla osób niepełnosprawnych. Do dyspozycji są również 62 loże VIP. Stadion składa się z ośmiu kondygnacji o zróżnicowanej wysokości. Posiada także dwupoziomowy parking podziemny, który może pomieścić 1765 samochodów. Arenę otacza promenada o długości 1 km.
Na PGE Narodowym odbywają się różnego rodzaju imprezy od meczów piłki nożnej, przez wydarzenia motoryzacyjne, koncerty światowych gwiazd (wystąpili tu już m.in. Paul McCartney, Beyonce, Depeche Mode, The Rolling Stones), imprezy rodzinne, a także mniejsze wydarzenia społeczne i biznesowe.
Wieczorem, po drobnym odpoczynku przy dźwiękach muzyki mechanicznej i dodatkowym „dopingu” witamy następny – czwarty dzień naszej wizyty w Warszawie.
13 września – Łazienki Królewskie, Wilanów i fontanny nad Wisłą
Odwiedzamy letnią rezydencję Stanisława Augusta – Łazienki Królewskie – zespół ogrodowo-pałacowy, pełen klasycystycznych zabytków i uroczych zaułków. Miejsce to powstało na terenie dawnego Ujazdowa, w miejscu wzniesionego tu kiedyś pawilonu Łaźni. Centralny punkt Łazienek to Pałac Na Wyspie otoczony stawem. W budynku można obejrzeć znakomitą kolekcję obrazów i rzeźb, odpoczywamy od miastowego zgiełku w Ogrodach Królewskich i Romantycznych, gdzie spacerujemy wśród ciekawych gatunków drzew i krzewów, spoglądając na pomnik Fryderyka Chopina dłuta Wacława Szymanowskiego.
W lesie, będącym pozostałością zwierzyńca, zwiedzamy wraz z gośćmi z całego świata, łazienkę – wspaniale wkomponowaną w mury pałacu Na Wodzie. To od niej cały zabytkowy kompleks nazywa się Łazienkami. To tutaj (w sali jadalnej) odbywały się słynne "obiady czwartkowe", na których spotykały się wybitne osobistości polskiego oświecenia, m.in. Ignacy Krasicki, Wojciech Bogusławski, Hugo Kołłątaj, Jan i Jędrzej Śniadeccy. Przebywamy w Teatrze na Wyspie, ze stałą dekoracją wzorowaną na ruinach antycznego teatru w Herculanum (widownia teatru ma aż 1500 miejsc, latem odbywają się tu przedstawienia plenerowe)
Przechodzimy obok Szkoły Podchorążych, w której zawiązało się sprzysiężenie pod wodzą Piotra Wysockiego, co doprowadziło do wybuchu powstania listopadowego w 1830 r. aby dojść na Agrykolę, pod pomnik króla Jana III Sobieskiego, odsłonięty w 105. rocznicę wiktorii wiedeńskiej.
Z Łazienek Królewskich przejeżdżamy do Wilanowa do rezydencji królewskiej zwanej polskim Wersalem. Powstała barokowa budowla łączy w sobie elementy staropolskiego dworu szlacheckiego, włoskiej willi ogrodowej oraz francuskiej rezydencji podmiejskiej. Zabytkowy malarsko-rzeźbiarski wystrój elewacji i wnętrz pałacu, który nawiązuje do symboliki antycznej, to swoista apoteoza rodu Sobieskich. Płaskorzeźby ukazują króla Jana III Sobieskiego, zwycięzcę spod Chocimia i Wiednia, jako dzielnego wojownika i mężnego dowódcę, a malowidła opiewają cnoty i urodę jego ukochanej żony Marii Kazimiery.
Obecnie pałac w Wilanowie to muzeum wnętrz z XVII, XVIII i XIX w. oraz mieszcząca się tutaj Galeria Portretu Polskiego. Oprócz wielu płócien przedstawiających Jana III Sobieskiego i jego rodzinę, wisi tu także portret konny uczonego i polityka Stanisława Kostki Potockiego (pędzla Jacques’a Davida). Oglądamy Salę Białą, apartamenty króla Jana III ( Bibliotekę, Antykamerę, Sypialnię, Garderobę), Gabinet Holenderski, Wielką Sień i pomnik konny Jana III i apartamenty królowej Marii Kazimiery (Gabinet Zwierciadlany, Sypialnię i tzw. Antygabinet Królowej (dawną garderobę)). Następnie przechodzimy do najstarszej części do dwupoziomowego ogrodu barokowego z kamiennymi posągami oraz szpalerami strzyżonych drzew i krzewów. W skład całego 45-hektarowego obszaru wchodzą również: romantyczny angielski ogród krajobrazowy, ogród różany, park angielsko-chiński z Górą Bachusa i stawem, na którym zakwitają lilie wodne, oraz urokliwy zakątek zwany Gajem Akademosa.
Po posiłku i odpoczynku na Starym Mieście w lekkich kroplach deszczu najtrwalsi poszli zobaczyć Multimedialny Park Fontann znajdujący się na warszawskim Podzamczu. Park fontann są to podświetlane strumienie wody, które tańczą w rytm muzyki. Tryskająca woda tworzy mgiełkę, na której wyświetlane są projekty filmowe i laserowe. My oglądamy pokaz „Wars i Sawa”, o powstaniu i historii Warszawy
Szum fontann zlewa się z szumem pędzących Wisłostradą aut, w takim zestawieniu wieczorny spacer po starówce warto zakończyć na Warszawskich fontannach miejsce jest zjawiskowe iluminacje przepiękne a wieczorne seanse zintegrowane z muzyką zapierają dech w piersiach.
14 września – Cmentarz Powązkowski
Ostatni dzień – dzień refleksji – Cmentarz Powązkowski.
Stary Cmentarz Powązkowski to najstarsza warszawska nekropolia. Pochowano tu bowiem ponad 1 milion osób - wśród których było wielu znanych i szanowanych Polek i Polaków.
Cmentarz powstał w roku 1790. Dwa lata później na terenie Powązek oddano do użytku kościół św. Karola Boromeusza. Na ścianie tego kościoła, przylegającego do cmentarza, umieszczone są tablice z nazwiskami Polaków zamordowanych w Katyniu przez NKWD.
Cmentarz powiększany był kilkakrotnie i obecnie zajmuje 45 hektarów.
Najważniejszą dzisiaj częścią Powązek jest aleja Zasłużonych. To z myślą o nich w latach międzywojennych utworzono Aleję Zasłużonych. Pierwszym pochowanym w niej był pisarz i laureat Nagrody Nobla, Władysław Reymont. To właśnie tutaj spoczęły zwłoki osób najbardziej znanych i szanowanych. Wśród nich można znaleźć między innymi grobowiec Fryderyka Chopina, Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Krzysztofa Kieślowskiego czy Jana Tadeusza Stanisławskiego.
Rząd grobów w Alei otworzyło miejsce spoczynku Władysława Reymonta autora "Chłopów" - laureata literackiej Nagrody Nobla.
Tu znajduje się symboliczny grób Stefana Starzyńskiego, przedwojennego prezydenta Warszawy. Symboliczne groby mają tu również prezydenci Ignacy Mościcki oraz przywódcy Państwa Polskiego Podziemnego. Swe groby mają lotnicy Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura.
Spoczywają tu artyści, ludzie teatru i filmu, poeci, m.in. Stefan Jaracz, Józef Węgrzyn, Jadwiga Smosarska, Kalina Jędrusik, Józef Elsner, Stanisław Moniuszko, Jan Kiepura, Leopold Staff, Bolesław Leśmian, poeta i satyryk Wojciech Młynarski. W Katakumbach sąsiadujących z Aleją Zasłużonych odkryjesz mogiły popularnych niegdyś piosenkarzy: Ireny Jarockiej i Czesława Niemena, a spacerując po cmentarzu również nagrobki rodziców Fryderyka Chopina, poety Zbigniewa Herberta, kompozytora Witolda Lutosławskiego, reżysera Krzysztofa Kieślowskiego, kuriera z czasów II wojny światowej Jana Nowaka Jeziorańskiego czy Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, Ireny Sendlerowej, która uratowała od zagłady 2500 żydowskich dzieci.
"Cmentarz Starych Powązek, jeden z najpiękniejszych i szczególnie cennych w Europie, jest panteonem dwustu lat trudnej sławy i chwały Warszawy. Jego wyjątkowe znaczenie polega na tym, że stanowi wszechstronnie bogate muzeum dziejów miasta, którego już nie ma" - pisał Jerzy Waldorff, założyciel i wieloletni przewodniczący Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami.
Następnie odwiedziliśmy Cmentarz Wojskowy na Powązkach, zwyczajowo Powązki Wojskowe, spoczęli na nim uczestnicy powstań: listopadowego, styczniowego, wielkopolskiego, powstań śląskich, bohaterowie wojny polsko-bolszewickiej i walk o granice RP oraz ofiary przewrotu majowego. W czasie okupacji na Powązkach chowano, zwykle pod przybranymi nazwiskami, członków polskiego ruchu oporu. W latach 1945–1947 na cmentarz przenoszono ekshumowane ciała powstańców i osób cywilnych pogrzebanych na terenie miasta w czasie powstania warszawskiego. W zajmujących zwarty obszar kwaterach pochowano poległych w powstaniu żołnierzy Armii Krajowej, m.in. ze zgrupowań i batalionów „Zośka”, „Parasol”, „Gustaw”, „Kiliński”, „Miotła”, a także żołnierzy Armii Ludowej. 1 sierpnia 1946, w drugą rocznicę wybuchu powstania, odsłonięto pomnik Gloria Victis (Po Pokonaniu Chwała).
Na Cmentarzu odwiedzamy w skupieniu tzw. kwaterę „Na Łączce”, w której pochowani zostali pomordowani przez Urząd Bezpieczeństwa w latach 1945–1956. Miejsce to znajduje się w pobliżu murów pomiędzy cmentarzem wojskowym i bezwyznaniowym (komunalnym), przy którym UB potajemnie chowało pomordowanych. 27 września 2015 odsłonięto tam Panteon – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych. Dolinkę Katyńską – najważniejsze w Warszawie miejscem upamiętnienia ofiar zbrodni katyńskiej (1940). Kwaterę Smoleńską – 10 listopada 2010 roku odsłonięto pomnik ku czci ofiar katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku z integralną częścią upamiętnienia, z znajdującymi się tam grobami 28 ofiar katastrofy.
Skomplikowana historia kraju sprawiła, że obok niekwestionowanych bohaterów na Wojskowych Powązkach spoczywają też działacze komunistyczni i włodarze PRL-u, na Alei Zasłużonych, górują monumentalne nagrobki Bolesława Bieruta i Juliana Marchlewskiego, Władysława Gomułki, wieloletni premier Józef Cyrankiewicz, przewodniczący Rady Państwa Edward Ochab i Henryk Jabłoński, premier Piotr Jaroszewicz oraz inni działacze różnych szczebli. Ponadto pierwszy Prezydent odnowionej RP Wojciech Jaruzelski i Marszałek Sejmy RP Józef Oleksy.
Po zadumie nad losem naszym i wszystkich Polaków pochowanych na Cmentarzach Wróciliśmy do Gliwic.